lexmaniac
2010-06-25 08:28:54 UTC
Vlaming verstaat Nederlander beter dan andersom
TAALKUNDE
BRUSSEL - Typisch Nederlandse woorden als 'gozer' of 'mazzel' worden door
Vlamingen vlotter begrepen dan typisch Vlaamse woorden als 'goesting' of
'ambetant' door Nederlanders.
Van onze redactrice
Vlamingen hebben minder moeite om het Nederlands van hun noorderburen te
verstaan dan andersom het geval is. Tot die conclusie komt Leen Impe van de
KU Leuven na onderzoek in vier Belgische en vier Nederlandse regio's: de
provincies West-Vlaanderen, Antwerpen, Brabant, Limburg, Noord-Brabant,
Groningen en Nederlands-Limburg en de Randstad (Amsterdam, Rotterdam,
Utrecht, Den Haag en omgeving).
Samen met collega's van de universiteiten van Nijmegen en Groningen
onderwierp Impe er zo'n duizend middelbare scholieren (zeshonderd Vlamingen
en vierhonderd Nederlanders) aan een luistertest die peilde naar hoe goed ze
woorden begrepen die werden uitgesproken door taalgebruikers uit noord en
zuid.
De woorden werden niet alleen uitgesproken volgens de standaardtalige norm
in Nederland respectievelijk Vlaanderen (de nieuwslezersuitspraak, zeg
maar), maar ook volgens acht regionale uitspraakvarianten: het West-Vlaams,
Brabants, Antwerps en Limburgs in Vlaanderen, en het Gronings,
Nederlands-Limburgs, Noord-Brabants en Randstad-Nederlands in Nederland.
De proefpersonen kregen eerst vierhonderd woorden te horen, bestaande én
verzonnen, en moesten zo snel mogelijk aangeven of wat ze hoorden een
bestaand woord was. De onderzoekers gebruikten zowel woorden die langs beide
kanten van de grens frequent worden gebruikt en dus qua begrip geen probleem
mochten opleveren, zoals 'aandacht', maar ook woorden die langs slechts een
kant van de grens courant zijn, zoals gozer, geinig, gezeik, goor, jatten,
mazzel langs Nederlandse kant en goesting, ambetant, hesp, kaak, kuisen
langs de onze.
Uit het onderzoek bleek dat Vlamingen gemiddeld minder moeite hadden met het
verstaan van een Nederlands gekleurde uitspraak en van typisch Nederlandse
woorden dan andersom. Volgens de onderzoekster begrijpen Vlamingen het
taalgebruik van Nederlanders beter omdat zij het vaker horen en er meer mee
vertrouwd zijn, al is het alleen maar wegens het numerieke overwicht van de
Nederlanders (ruim zestien miljoen taalgebruikers tegen geen zeven miljoen
in Vlaanderen).
'Maar we zijn ook altijd georiënteerd geweest op het Nederlands uit
Nederland', aldus Impe. 'Het noorden stelde de norm.'
De onderzoekster ontdekte ook dat Vlamingen uit verschillende delen van
België meer moeite hebben met elkaars uitspraak dan Nederlanders onderling.
Volgens haar komt dat doordat de streektalen in Nederland dichter bij de
standaardtaal aansluiten dan in Vlaanderen. 'De standaardisering is daar
verder gevorderd dan bij ons.'
Niet alle variatie in onderlinge verstaanbaarheid is hiermee verklaard, zegt
Impe. 'Waarschijnlijk speelt het spreektempo ook een rol. Hoe sneller iemand
spreekt, hoe moeilijker hij immers te verstaan is - en uit eerder onderzoek
weten we dat Nederlanders beduidend sneller spreken dan Vlamingen.'
Uit het onderzoek bleek overigens ook dat Nederlanders een Nederlands woord
sneller als 'bestaand' markeren (Nederlandse vrouwen deden dat nog sneller
dan Nederlandse mannen) dan Vlamingen bestaande Vlaamse woorden.
'Nederlanders zijn zekerder van hun taal dan wij', legt Impe uit. 'Wij
vragen ons nog steeds eerst af: is dat wel een correct Nederlands woord?'
Of de onderlinge verstaanbaarheid tussen noord en zuid afneemt, kon Impe
geen antwoord vinden. 'Daarvoor moet je kunnen terugvallen op eerder
uitgevoerd onderzoek. Dat is er niet, op enkele anekdotische studies na.'
http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=0J2RS2K9
Dat laatste viel me op: Hier in Vlaanderen (en Brussel) wordt ons van in de
lagere school de noodzaak van correct taalgebruik ingehamerd - wellicht als
verdedigingseffect omdat het Nederlands vooral in de omgeving nog steeds in
de verdrukking zit. Daardoor worden taalspelletjes in de stijl van "tien
voor taal" meestal door de Vlaamse ploeg gewonnen, maar blijkbaar heeft het
ook voor gevolg dat wij veel onzekerder met taal omgaan dan de Nederlanders.
Poeient! ;-)
TAALKUNDE
BRUSSEL - Typisch Nederlandse woorden als 'gozer' of 'mazzel' worden door
Vlamingen vlotter begrepen dan typisch Vlaamse woorden als 'goesting' of
'ambetant' door Nederlanders.
Van onze redactrice
Vlamingen hebben minder moeite om het Nederlands van hun noorderburen te
verstaan dan andersom het geval is. Tot die conclusie komt Leen Impe van de
KU Leuven na onderzoek in vier Belgische en vier Nederlandse regio's: de
provincies West-Vlaanderen, Antwerpen, Brabant, Limburg, Noord-Brabant,
Groningen en Nederlands-Limburg en de Randstad (Amsterdam, Rotterdam,
Utrecht, Den Haag en omgeving).
Samen met collega's van de universiteiten van Nijmegen en Groningen
onderwierp Impe er zo'n duizend middelbare scholieren (zeshonderd Vlamingen
en vierhonderd Nederlanders) aan een luistertest die peilde naar hoe goed ze
woorden begrepen die werden uitgesproken door taalgebruikers uit noord en
zuid.
De woorden werden niet alleen uitgesproken volgens de standaardtalige norm
in Nederland respectievelijk Vlaanderen (de nieuwslezersuitspraak, zeg
maar), maar ook volgens acht regionale uitspraakvarianten: het West-Vlaams,
Brabants, Antwerps en Limburgs in Vlaanderen, en het Gronings,
Nederlands-Limburgs, Noord-Brabants en Randstad-Nederlands in Nederland.
De proefpersonen kregen eerst vierhonderd woorden te horen, bestaande én
verzonnen, en moesten zo snel mogelijk aangeven of wat ze hoorden een
bestaand woord was. De onderzoekers gebruikten zowel woorden die langs beide
kanten van de grens frequent worden gebruikt en dus qua begrip geen probleem
mochten opleveren, zoals 'aandacht', maar ook woorden die langs slechts een
kant van de grens courant zijn, zoals gozer, geinig, gezeik, goor, jatten,
mazzel langs Nederlandse kant en goesting, ambetant, hesp, kaak, kuisen
langs de onze.
Uit het onderzoek bleek dat Vlamingen gemiddeld minder moeite hadden met het
verstaan van een Nederlands gekleurde uitspraak en van typisch Nederlandse
woorden dan andersom. Volgens de onderzoekster begrijpen Vlamingen het
taalgebruik van Nederlanders beter omdat zij het vaker horen en er meer mee
vertrouwd zijn, al is het alleen maar wegens het numerieke overwicht van de
Nederlanders (ruim zestien miljoen taalgebruikers tegen geen zeven miljoen
in Vlaanderen).
'Maar we zijn ook altijd georiënteerd geweest op het Nederlands uit
Nederland', aldus Impe. 'Het noorden stelde de norm.'
De onderzoekster ontdekte ook dat Vlamingen uit verschillende delen van
België meer moeite hebben met elkaars uitspraak dan Nederlanders onderling.
Volgens haar komt dat doordat de streektalen in Nederland dichter bij de
standaardtaal aansluiten dan in Vlaanderen. 'De standaardisering is daar
verder gevorderd dan bij ons.'
Niet alle variatie in onderlinge verstaanbaarheid is hiermee verklaard, zegt
Impe. 'Waarschijnlijk speelt het spreektempo ook een rol. Hoe sneller iemand
spreekt, hoe moeilijker hij immers te verstaan is - en uit eerder onderzoek
weten we dat Nederlanders beduidend sneller spreken dan Vlamingen.'
Uit het onderzoek bleek overigens ook dat Nederlanders een Nederlands woord
sneller als 'bestaand' markeren (Nederlandse vrouwen deden dat nog sneller
dan Nederlandse mannen) dan Vlamingen bestaande Vlaamse woorden.
'Nederlanders zijn zekerder van hun taal dan wij', legt Impe uit. 'Wij
vragen ons nog steeds eerst af: is dat wel een correct Nederlands woord?'
Of de onderlinge verstaanbaarheid tussen noord en zuid afneemt, kon Impe
geen antwoord vinden. 'Daarvoor moet je kunnen terugvallen op eerder
uitgevoerd onderzoek. Dat is er niet, op enkele anekdotische studies na.'
http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=0J2RS2K9
Dat laatste viel me op: Hier in Vlaanderen (en Brussel) wordt ons van in de
lagere school de noodzaak van correct taalgebruik ingehamerd - wellicht als
verdedigingseffect omdat het Nederlands vooral in de omgeving nog steeds in
de verdrukking zit. Daardoor worden taalspelletjes in de stijl van "tien
voor taal" meestal door de Vlaamse ploeg gewonnen, maar blijkbaar heeft het
ook voor gevolg dat wij veel onzekerder met taal omgaan dan de Nederlanders.
Poeient! ;-)
--
lex
lex